เดินป่าดิบชื้นบาลา บ้านแห่งรัก สัมผัสความงามผืนป่า ฮาลา-บาลา อ.แว้ง จ.นราธิวาส
หมู่บ้านบาลา อ.แว้ง จ.นราธิวาส อยู่ติด “เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ฮาลา-บาลา ” สังกัดสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 6 สาขาปัตตานี กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพืชพันธุ์ กระทรวงทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม ซึ่งครอบคลุมทั้งยะลา และนราธิวาส ป่าฮาลา-บาลา อุดมสมบูรณ์ ปัจจุบันกำลังขอขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก ทำเลที่ตั้งของหมู่บ้านบาลาจึงเหมาะแก่การนำเที่ยวอย่าง ชมทะเลหมอก ชมสัตว์ และเดินป่า
บทความนี้ขอขมวดมาเฉพาะกิจกรรมเดินป่า
กิจกรรมเดินป่าบ้านบาลา เป็นป่าชุมชน ซึ่งติดเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เป็นการเดินป่าจริง ๆ มีชาวบ้านเป็นผู้นำทาง ใครกังวลว่าชุมชนมุสลิมจะพูดไทยกลางไม่ชัด ทิ้งความคิดนี้ไปได้เลย เพราะชาวบ้านพูดคล่อง รอบรู้เรื่องต้นไม้ ไม่ว่าจะเป็นหวาย สะตอ หลุมพอ หลุมพี ลูกหยี ว่านแมงดาที่นำมาทำน้ำพริกได้ ไปจนถึงกระทั่งสมุนไพรขวัญใจชายชาญอย่าง ปลาไหลเผือก หรือที่ศัพท์มลายูเรียก ‘ตุงกัสอาลี’ ก็สามารถแนะนำได้
ภูมิประเทศของป่าชุมชนบ้านบาลา เป็นป่าดิบชื้น ปกคลุมด้วยต้นไม้ใหญ่ จึงร่มรื่น แต่ด้วยความที่เดินเลาะริมขอบเขา พื้นที่เอียง บางช่วงดินลื่น จึงทำให้เรียกเหงื่อได้เป็นอย่างดี ถึงกระนั้นเมื่อเริ่มหายใจแรงขึ้น เราก็จะมาพบลำธารเล็ก ๆ พอให้ชื่นใจ
ที่กล่าวลักษณะความเหนื่อยข้างต้น จงใจหมายถึงนักท่องเที่ยวที่ไม่เคยเดินป่า ไม่ค่อยออกกำลังกายหนัก ๆ จะสื่อว่า เดินได้สบาย
อันตรายที่ไม่อันตราย
ป่าบ้านบาลาอุดมไปด้วยแวมไพร์แห่งพงไพร #ทาก นักดูดเลือดนั่นเอง จริง ๆ แล้วทากไม่อันตาย แต่สำหรับคนกลัวความหยึกหยึย และการกินเลือดของมัน ย่อมอันตรายต่อจิตใจ แต่เชื่อเถอะ ความกลัวทากจะอยู่ในระยะเริ่มต้นเท่านั้น เนื่องจากเมื่อคุณเดินไปสักระยะ คุณก็จะเริ่มปรับตัวกับมันได้
เกร็ดเล็กน้อยเกี่ยวกับจอมดูเลือดพันธุ์นี้มาเสนอกันหน่อย ทากไม่มีพิษ ในทางกลับกันทางการแพทย์นำคุณสมบัติของมันมาแก้พิษ แก้อาการเลือดอุดตันด้วยซ้ำ
ทากเป็นตัวชี้วัดความสมบูรณ์ของป่า เพราะมันกินเลือดสัตว์เป็นอาหาร และต้องอาศัยความชื้นของป่าในการดำรงชีพ หากไมมีเลือด ไม่มีความชื้น ก็ไร้ทาก ป่าไหนมีทากชุม หมายความว่าสมบูรณ์มาก
เมื่อกินเลือดจนอิ่มแปร้ ทากสามารถนอนเฉยโดยไม่ไปฉกเลือดจากใครได้นานเกือบครึ่งปี ฉะนั้นใครเดินป่าแล้วอยากช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ที่จะมาภายหลัง ก็สามารถบริจาคเลือดให้ทากได้
ของขวัญหลังเดินป่า
กิจกรรมเดินป่าบ้านบาลา ไม่ได้ถือว่าว้าว! มาก เพราะเป็นการสัมผัสผืนป่าจริง ๆ เดินดูต้นไม้ท่ามกลางต้นไม้ใหญ่ ชมลำธารเล็ก ๆ ไม่ได้เดินแล้วมีต้นไม้ยักษ์รออยู่ปลายทาง ไม่ได้เดินแล้วเจอสระมรกตรออยู่เบื้องหน้า ทว่าในความเรียบง่าย คือเสน่ห์ ที่จะทำให้เราได้สัมผัสธรรมชาติจริง ๆ บางช่วง จ๊ะเอ๋ กับรอยหมูป่าด้วย
ผู้นำชุมชน และผู้นำเดินป่าทุกคนล้วนเปี่ยมมิตร เป็นห่วงเป็นใยตลอดเส้นทาง ใครกลัวทากก็คอยดูแลแกะออกให้ ฉีดน้ำหมักยาเส้นไล่ให้
เดินป่าบ้านบาลามีเรื่องน่ารู้ผสมอยู่ตลอดทาง เช่น ชาวบ้านมักใช้เส้นทางป่าข้ามไปประเทศเพื่อนบ้าน เพื่อทำงานสวนปาล์ม หรือจุดกองหิน
จุดกองหิน คล้าย ๆ แหล่งท่องเที่ยวหลายที่ ที่นักท่องเที่ยวมักหยิบมาวางสุมไว้แล้วขอพร ณ ป่าบ้านบาลา ผู้นำทางก็บอกเช่นนั้น “หยิบหินมาวางแล้วขอพรสิ” แต่หากถามเพิ่มเพื่อให้ขยายความ จะได้รับคำตอบว่า “เมื่อก่อนชาวบ้านใช้เส้นทางนี้เดินกลับบ้าน เมื่อถึงจุดที่เป็นทางแพร่ง จะนำก้อนหินมาวางไว้ เป็นสัญลักษณ์กันหลง, 1 คนวาง 2 คนวาง 100 คนวาง จึงกลายเป็นกองหิน กระทั่งกลายเป็นกิมมิกชวนนักท่องเที่ยวพูดคุยได้
ระยะทางเดินป่าบ้านบาลามีให้เลือก 3 กม. 6 กม. และ 8 กม. แนะนำว่า ทดลองแบบระยะสั้นก่อนจะดีที่สุด
เมื่อเดินป่าเสร็จแล้ว ชุมชนจะพานั่งรถกระบะ เข้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าฯ บุกดงชันกว่า 70 องศา เพื่อไปร้อง ว้าว! กับน้ำตกสายรุ้ง ถือเป็นการจบทริปเดินป่า… ทั้งนี้แนะนำว่า หากไปเป็นหมู่คณะ ใช้บริการอาหารเที่ยงจะเลิศมาก เหนื่อย ๆ หิว ๆ มาเจอกับกับข้าวสูตรพื้นบ้าน กินท่ามกลางป่าไม้ อร่อยจนต้องแถม
มีโอกาสมานะ นราธิวาส ฮาลา-บาลา มีสิ่งสวยงามให้ชมอีกเยอะ
