3 หมอ เอเลี่ยนสปีชี่ส์ กับคิดก่อนปล่อยสัตว์น้ำ เพราะนั่นอาจเป็นการทำลายประเทศ
ปลาหมอคางดำ ทำให้คำว่า เอเลี่ยนสปีชี่ส์ เข้ามาอยู่ในความสนใจของใครหลายคน จริง ๆ แล้วมีข่าวเกี่ยวกับพืช เกี่ยวกับสัตว์ต่างถิ่น เข้ามารุกรานอยู่เสมอ เช่น บัวตอง, ไมยราบ, ปลาซักเกอร์ เป็นต้น ความหมายของ Alien Species คือ สิ่งมีชีวิตต่างถิ่น เช่น สัตว์ หรือพืช ที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศ หรือทวีปอื่น แล้วเข้ามาอยู่ในประเทศเรา จะด้วยวิธีใดก็แล้วแต่ โดยข้อเสียของเอลี่ยนพวกนี้ คือ มันจะทำลายระบบนิเวศเดิม เช่น ปลาก็กินลูกปลาพื้นเมืองจนสูญพันธ์ พืชก็แย่งอาณาเขตของพันธุ์เดิมจนสูญสิ้น พูดให้เห็นภาพ ก็ประมาณ เอเลี่ยนจากต่างดาวมายึดโลกเรานั่นแหละ
3 หมอ ปลาเอเลี่ยนสปีชี่ส์
ปลาหมอคางดำ นับเป็นที่หวาดวิตกในขณะนี้ เพราะพวกแพร่พันธุ์โหดมาก นอกจากเร็ว และกินดะแล้ว ยังอยู่ในน้ำเค็มได้อีกด้วย (ไม่รู้ตายอดตายอยากมาจากไหน) ยังมีอีก 2 หมอ ที่ห้ามนำเข้าประเทศ ได้แก่
ปลาหมอมายัน (Mayan cichlid)
ลักษณะเด่นของปลาหมอมายัน บนตัวมีแถบดำ 7 แถบ ที่คอดหางมีจุดดำ นิสัยดุร้าย ปรับตัวกับสภาพแวดล้อมใหม่ได้ดี มีถิ่นกำเนิดที่ เม็กซิโก, กัวเตมาลา, ฮอนดูรัส และนิการากัว พบในไทยครั้งแรก พ.ศ. 2548 แถวคลองที่เชื่อมแม่น้ำเจ้าพระยา ในเขตบางขุนเทียน
ปลาหมอบัตเตอร์ (Zebra cichlid)
ปลาหมอบัตเตอร์ รายนี้มีแถบดำที่ลำตัว 5 แถบ กินทั้งพืชและเนื้อ มีความทนทานต่อสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงได้สูง มีถิ่นกำเนิดที่ ทางตะวันตกของทวีปแอฟริกา ประเทศกินี-บิสเซา สาธารณรัฐเซียร์ราลีโอน และประเทศไลบีเรีย เคยพบระบาดที่อ่างเก็บน้ำเขื่อนสิริกิติ์ เมื่อปี 2546 – 2547
ปลาหมอทั้ง 3 ชนิดเป็น เอเลี่ยนสปีชี่ส์ ที่กรมประมงห้ามนำเข้าตั้งแต่ พ.ศ.2561
กรมประมงได้อาศัยอำนาจตามมาตรา 65 แห่งพระราชกำหนดการประมง พ.ศ. 2558 และที่แก้ไขเพิ่มเติมจึงได้มีการออกประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ลงวันที่ 9 มกราคม 2561 เรื่อง กำหนดชนิดสัตว์น้ำที่ห้ามนำเข้า ส่งออก นำผ่าน หรือเพาะเลี้ยง พ.ศ.2561 และได้ประกาศลงราชกิจจานุเบกษาเรียบร้อยแล้วเมื่อวันที่ 18 มกราคม 2561 ซึ่งประกาศฉบับดังกล่าวจะมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 19 มีนาคม 2561 นี้
สำหรับสัตว์น้ำ 3 ชนิดพันธุ์ตามประกาศที่ห้ามมิให้บุคคลใดนำเข้า ส่งออก นำผ่าน หรือเพาะเลี้ยงเว้นแต่จะได้รับอนุญาตจากอธิบดีกรมประมง หรือเป็นผู้ซึ่งอธิบดีกรมประมงมอบหมาย ได้แก่
1. ปลาหมอสีคางดำ Sarotherodon melanotheron RÜppell,1852
2. ปลาหมอมายัน Cichlasoma urophthalmus (GÜnther,1862)
3. ปลาหมอบัตเตอร์ Heterotilapia buttikoferi (Hubrecht,1881)
ในส่วนของประกาศฉบับดังกล่าวจะมีแนวทางปฏิบัติหลัก ๆ ที่สำคัญดังนี้
1. กรณีที่เกษตรกรที่เลี้ยงปลาทั้ง 3 ชนิดในบ่อเพาะเลี้ยง ให้รีบนำปลาดังกล่าวส่งมอบให้เจ้าหน้าที่กรมประมงโดยด่วน
2. กรณีที่ประชาชนทำการประมงแล้วได้ปลาทั้ง 3 ชนิดนี้ในแหล่งน้ำธรรมชาติ ประชาชนสามารถนำไปบริโภคหรือจำหน่ายได้ แต่ควรทำให้ปลาตายก่อนนำไปจำหน่าย
3. กรณีที่ปลาทั้ง 3 ชนิดจากธรรมชาติหลุดรอดเข้าในบ่อเพาะเลี้ยงของเกษตรกรโดยไม่เจตนา เกษตรกรสามารถนำไปบริโภคหรือจำหน่ายได้ แต่ควรทำให้ปลาตายก่อนนำไปจำหน่าย
4. กรณีส่วนราชการ สถาบันการศึกษา หรือกรณีจำเป็นอื่นใดที่เพาะเลี้ยงปลาทั้ง 3 ชนิด ไว้เพื่อศึกษาวิจัยและประโยชน์ทางราชการให้แจ้งขออนุญาตกรมประมงต่อไป
5. ห้ามผู้ใดปล่อยปลาทั้ง 3 ชนิด ลงในที่จับสัตว์น้ำโดยเด็ดขาด เนื่องจากมีความผิดตามมาตรา 144 แห่ง พรก.การประมง 2558
สำหรับบทลงโทษหากพบผู้ใดฝ่าฝืนมาตรา 64 หรือมาตรา 65 วรรคสองต้องระวางโทษตามมาตรา 144 จำคุกไม่เกินหนึ่งปีหรือปรับไม่เกินหนึ่งล้านบาทหรือทั้งจำทั้งปรับ ในกรณีที่ผู้กระทำความผิดตามวรรคหนึ่งนำสัตว์น้ำไปปล่อยในที่จับสัตว์น้ำต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสองปีหรือปรับไม่เกินสองล้านบาทหรือทั้งจำทั้งปรับ
คิดก่อนปล่อยปลา
ปลาหมอคางดำ และปลาหมออื่น ๆ ที่เป็นสัตว์เอเลี่ยน ยังเป็นที่ถกเถียงว่าต้นเหตุมาจากใคร เรื่องนั้นต้องติดตามข่าวสารกันไป แต่ที่แน่ ๆ ชาวบ้านอย่างเรา ๆ สามารถลดโอกาสไม่เข้าร่วมปล่อยเอเลี่ยนสปีชีส์ได้ โดยคิดก่อนปล่อยปลา
ทำไมต้องคิดก่อนปล่อยปลา นั่นเพราะ คนไทยนิยมปล่อยปลาเพื่อเป็นการสะเดาะห์เคราะห์ ทำบุญในวาระต่าง ๆ ปลาที่นิยมปล่อยเป็นอันดับต้น ๆ ก็พวกปลาไหล ปลาหมอ ฉะนั้นนับจากนี้ นอกจากต้องดูแหล่งน้ำว่าเหมาะกับปลาไหม ต้องดูด้วยว่า ปลานั่นเป็นปลาท้องถิ่นไทยไหม
ปลาเอเลี่ยน
กรมประมงลิสต์รายชื่อปลาที่ไม่ควรปล่อย ดังนี้ ปลาดุกอัฟริกัน ปลาดุกลูกผสม หรือ “บิ๊กอุย”, กุ้งเครย์ฟิช, เต่าญี่ปุ่น หรือ เต่าแก้มแดง, ปลาหางนกยูง, ปลากดเกราะดำ ปลากดเกราะลาย, ตะพาบไต้หวัน, ปลาทับทิม, ปลานิล, ปลาหมอสีคางดำ เป็นต้น
นอกจากนี้ ปลาต่างถิ่นบางชนิดที่เป็นสัตว์น้ำเศรษฐกิจ ยังเหมาะสำหรับการเพาะเลี้ยงในบ่อเพาะเลี้ยงแบบปิดเท่านั้น ไม่เหมาะกับการปล่อยลงแหล่งน้ำธรรมชาติ เช่น ปลานิล ปลาทับทิม ปลาหางนกยูง ปลาดุกบิ๊กอุย
อ้างอิง
ปลาหมอบัตเตอร์ ปลาต่างถิ่นต้องห้าม ระบาดหนักในเขื่อนสิริกิติ์
ปล่อยพันธุ์สัตว์น้ำอย่างไรให้ถูกต้อง
รู้จัก “10 ปลาเอเลี่ยนสปีชีส์” หายนะของระบบนิเวศ ห้ามนำเข้าไทย ไม่ได้มีแค่ปลาหมอคางสีดำ!
โผล่บ่อบางปู “หมอมายัน” “อธิบดีประมง” ระบุปี 60 พบคางดำบ่อบริษัทดัง
Cichlasoma urophthalmus Mayan Cichlid