เถาคัน สมุนไพรชูรสเปรี้ยวแกงส้มใต้ ลองกันหรือยัง
แกงส้ม ถือเป็นเมนูอาหารระดับ top ของภาคใต้ ไปจังหวัดไหนมักเจอขึ้นสำรับเสมอ แต่แต่ละจังหวัดก็มีเครื่องปรุงรสเปรี้ยวแตกต่างกันไป เช่น ทางชายแดนใต้ใส่ส้มแขก ใต้ตอนกลางบางจังหวัดใช้มะนาว บางแห่งใช้ผลเถาคัน หรือ เขาคัน ให้ความเปรี้ยว และบทความนี้จะขออกล่าวถึง เถาคัน เพราะเชื่อว่าหลายคนอาจจะไม่เคยลิ้มรสแกงส้มเถาคัน
แกงส้ม และแกงเหลือง
ก่อนไปว่าด้วยเถาคัน มาขยายความมเรื่องแกงส้มกันก่อน แกงส้มใต้นั้น แตกต่างจากแกงส้มภาคอื่น ๆ เพราะที่เรียกส้ม นั่นเรียกตามรสที่ออกเปรี้ยว ๆ เผ็ด ๆ ต่างจากของภาคอื่นที่เรียกตามสี ฉะนั้นจึงมักได้ยินคนภาคอื่นเรียกแกงส้มใต้ว่า “แกงเหลือง” เนื่องจากแกงส้มใต้ออกสีเหลืองนั่นเอง ฉะนั้นหากไปสั่งแกงเหลืองที่ร้านอาหารตามสั่งที่ภาคใต้ อาจจะไม่ได้รับประทานก็ได้ (หยอก) และหากไปสั่งแกงเหลืองที่ชายแดนใต้ อาจจะได้แกงปลากะทิมาก็ได้ เมนูนี้ไว้ขยายความในบทความอื่น ๆ
เถาคันรสเปรี้ยวชวนติดใจในแกงส้มใต้
เถาคัน มักเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า เขาคัน เป็นไม้เลื้อย ผลเป็นพวงคล้ายองุ่น แต่เล็กกว่ามาก จุดเด่น คือ ผลมีรสเปรี้ยว และคันสมชื่อ
ในเมื่อคันแล้วทำไมถึงเอามาทำอาหาร ก็คล้าย ๆ พืชหลาย ๆ อย่างที่มีพิษแต่คนเราก็ขยันหาวิธีแก้พิษ เช่น กลอย ที่กินเข้าไปจะทำให้เมา ก็ยังมีสูตรแก้ไขโดยการปอกในน้นำไหล แล้วนำไปหมักให้คลายพิษก่อนนำไปประกอบอาหาร เถาคันก็เช่นกันหากกินดิบ หรือสัมผัสน้ำในผลของมันโดยตรงจะทำให้ระคายผิว คันคะเยอได้ แต่ถ้าเอามาต้มให้สุกก่อน พิษคันก็มลายหายไป เหลือแต่ความเปรี้ยว เอาทำแกงส้มจึงอร่อยนัก โดยเฉพาะแกงส้มปลาสด ๆ ที่มีกลิ่นคาว ดับกลิ่นได้ดีนัก อร่อยจนต้องขอเพิ่ม
ลักษณะทางพันธุศาสตร์พืช
เถาคันมีชื่อสามัญว่า Virginia creeper, True Virginia creeper, Victoria creeper, Five-leaved ivy, Five-finger ส่วนชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Parthenocissus quinquefolia (L.) Planch. (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Ampelopsis hederacea DC.) อยู่ในวงศ์องุ่น (VITACEAE) สำหรับชื่อท้องถิ่นมีดังนี้ หุนแปแดง หุนแปขาว (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ), เครือหุนแป เถาคันแดง เถาคันขาว (ภาคกลาง) เป็นต้น
คุณประโยชน์ทางยา
เถาคันไม่ได้มีดีเฉพาะอยู่ในแกงส้ม แต่ยังมีประโยชน์ทางยาสมุนไพรอีกด้วย ได้แก่
- ยารักษาโรคกษัย
- ยาฟอกเลือด
- ขับเสมหะ
- รักษาอาการฟกช้ำภายใน (กินแกงส้มเถาคันก็ช่วยรักษาช้ำในได้นะ)
อย่างที่บอกสมุนไพรชูรสเปรี้ยวในแกงส้มใต้ เป็นเอกลักษณ์แตกต่างกันในแต่ละพื้นที่ หากท่านใดอ่านแล้ว เห็นภาพแล้ว อยากลิ้มลองรสชาติแกงส้มเถาคัน แนะนำว่า จังหวัดนครศรีธรรมราช กับพัทลุง เขานิยมนำเถาคันมาแกงส้มครับ
อ้างอิง
อ่านเรื่องอื่น ๆ
โรคหูดับ กินหมูดิบ แล้วหูหนวกจริงเหรอ
ข้าวยำใบพันสมอ ข้าวยำ สูตรนราธิวาส
