กลองบานอ เสียงส่งต่อความสมบูรณ์ อ.แว้ง จ.นราธิวาส
กลองบานอ เป็นเครื่องมือส่งสัญญาณแจ้งข่าวของชาวบ้านมุสลิมชายแดนใต้ที่มีประวัติศาสตร์และเรื่อง
เล่า ยาวนานกว่าร้อยปี ยามใดมีงานแต่งงาน หรือพิธีเข้าสุนัต เสียงทุ้มกังวานของกลองบานอจะก้องไปไกล
เช่นเดียวกับเวลาละหมาดที่เสียงกลองจะแจ้งเตือนผู้คนรอบมัสยิดให้เตรียมพร้อม ข้อละเว้นของการแจ้งเตือนข่าวสารผ่านกลองบานอ จะงดใช้ในพิธีอมงคล เช่น งานศพ ฉะนั้นเสียงกลองบานอจึงเป็นดั่งเสียงแห่งความรื่นเริง มงคล และข่าวดี

กลองบานอมีความผูกพันกับชุมชนอย่างลึกซึ้ง แต่ละหมู่บ้านมีกลองเป็นของตัวเอง ลวดลายที่บรรจงลง
บนฐานและหน้ากลองคือลายเซ็นของหมู่บ้านนั้น ๆ เรียกได้ว่าเห็นแค่ภาพวาดก็รู้ได้ กลองนี้เป็นของหมู่บ้านใด ปัจจุบันอุปกรณ์แจ้งเตือนอิเล็กทรอนิกส์เข้ามามีบทบาท ผลักให้ความสำคัญของกลองบานอหดหาย หลายพื้นที่ หลายชุมชนไม่นิยมตีกลองแจ้งข่าว ยังคงเหลือ ต.แม่ดง อ.แว้ง จ.นราธิวาส ที่อนุรักษ์และสืบสานต่อจนหลายเสียงบอกตรงกัน อยากรู้จักกลองบานอต้องไปแว้ง

เรื่องเล่าอัศจรรย์ของกลองบานอ
คติสร้างกลองบานอ ต้องเป็นไม้เนื้อแข็งอย่างหลุมพอ ที่ล้มเอง บ่งบอกได้ถึงการไม่เบียดเบียนไม้ยืนต้น ได้
ไม้มาแล้ว ตัดท่อนตามขนาด คว้านเนื้อในให้กลวง ส่วนของหน้ากองใช้หนังควายขึง คุณพิเศษของหนังควาย คือ ให้เสียงแน่น เด่นกว่าหนังวัว เพราะหนังวัวมากด้วยไขมัน ที่สำคัญหนังกระบือที่ใช้ ต้องเป็นควายชรา
ด้วยอดีตกลองบานอมีทุกหมู่บ้าน ฉะนั้นเมื่อมีงานเทศกาล จึงเกิดไอเดียประชันขันแข่งเสียงกลองบานอ
ขึ้นมา เรื่องเล่าเชิงพิศดารบอกว่า กลองบานอที่วิเศษต้องมาจากไม้หลุมพอฟ้าผ่ายืนต้นตาย เพราะจะให้เสียงดังดีเหนือใคร นอกจากนี้บางความเชื่อ ยังเชื่อว่ามีนางไม้สถิตอยู่ ฉะนั้นก่อนเข้าประชันเสียงกับใครต้องบวงสรวงผี บวงสรวงนางไม้ประจำกลองก่อนด้วยข้าวสารเหลือง (ตำผสมขมิ้น) โดยนำมาขัดกลอง ซึ่งจริง ๆ แล้วเรื่องความเชื่อลักษณะนี้ขัดต่อหลักคำสอนอิสลาม ทว่าวัฒนธรรมมลายูมีความหลากหลาย อาจผสมและประยุกต์เข้าหากันได้เพราะหากพิจารณาแล้ว แป้งจากข้าวอาจช่วยกันลื่น กันเหงื่อได้

การคงอยู่ของกลองบานอ
การประกอบร่างเป็น กลองบานอ บ่งบอกได้ถึงความอุดมสมบูรณ์ของพื้นที่ ซึ่งมีทั้งไม้ยืนต้น อันหมายถึงป่า
กระบือ สัตว์สำคัญในการทำนาปลูกข้าว ความเชื่ออันเป็นพหุวัฒนธรรม การอนุรักษ์กลองบานอไว้ จึงไม่ใช่เพียงคง วัตถุให้อยู่ แต่หมายรวมถึงการส่งต่อเรื่องราวควมสมบูรณ์ในทุกมิติต่อคนรุ่นใหม่สืบไป
อ่านเรื่องอื่น ๆ
ความทะลึ่งใน เหล็กขูด มะพร้าว ของชาวใต้
เบอร์อามัส ว่าวทอง อัตลักษณ์ชายแดนใต้ ภูมิปัญญาที่มาจากตำนานความเชื่อ